Szukaj problemu zamiast rozwiązania - myślenie projektowe

Nie ma głupich pytań

Projektowanie zorientowane na człowieka (Human-Centered Design) wymaga od projektantów ogromnych pokładów ciekawości i empatii. Programa™ specjalizuje się w tworzeniu wyjątkowych systemów usprawniających procesy w codziennej pracy firm. W praktyce oznacza to, że projektanci muszą zrozumieć, na czym polega praca w danej branży. W metodzie Double Diamond ten etap nazywany jest fazą discovery, która bazuje jeszcze na myśleniu dywergencyjnym, czyli gromadzeniu jak największej ilości informacji i skojarzeń. To czas rozmów i intensywnej pracy warsztatowej, podczas której projektanci przyjmują perspektywę nowicjusza, zaś klienci odpowiadają na szereg pytań. Dopiero dzięki temu można przejść do właściwego zdefiniowania problemu. Model rozdzielający myślenie dywergecyjne, zwane również rozbieżnym, od konwergencyjnego, zbieżnego, bywa przedstawiany jako podwójny diament symbolizujący przejście od poszerzania horyzontów do podejmowania decyzji.

proces Double Diamond z podziałem na fazy: odkrywania, definiowania, wdrożenia i dostarczania - opracowanie własne

Na czym polegają metody twórczego projektowania: design thinking, double diamond, human-centered design?

Co kryje się pod często powtarzanymi hasłami takimi jak design thinking, double diamond czy projektowanie zorientowane na człowieka?

Design thinking ma służyć rozwiązywaniu nieoczywistych problemów za pomocą technik od dawna służących projektantom. Metoda ta została szczegółowo opisana przez Tima Browna w książce Zmiana przez design: jak design thinking zmienia organizacje i pobudza innowacyjność, w której autor tłumaczy, jak procesy projektowe przebiegają w słynnej firmie projektowo-konsultingowej Ideo. Praca według design thinking zakłada przejście przez pięć kolejnych faz: empatii, diagnozy potrzeb, generowania pomysłów, prototypowania oraz testowania. Są one zbieżne z etapami wyszczególnionymi przez podwójny diament. Ten popularny sposób projektowania został opracowany przez British Design Council w 2005 roku i zostaje wdrażany w coraz większej ilości zespołów, inicjatyw czy instytucji.

Double Diamond wyszczególnia cztery fazy procesu projektowego: odkrywanie, definiowanie, wdrażanie oraz dostarczanie. To metoda, która skupia się na kontrastujących sposobach myślenia: podczas fazy dywergencji nie wiadomo jeszcze, jak skończy się projekt - to określamy dopiero na etapie konwergencyjnym, czyli podczas zawężania projektu i precyzyjnego określania jego celu.  
Human-centered design jest szerszym pojęciem, również podkreślającym istotę empatii oraz dogłębnego poznania potrzeb użytkownika docelowego. Podobnie jak pozostałe podejścia, składa się z kilku faz: inspiracji, ideacji i implementacji. 

Zaczynaj od dlaczego

To, że należy znać misję marki, nie jest nowością. To przekaz nagłaśniany wielokrotnie w ostatnich latach przez twórców takich jak Simon Simek czy Jake Knapp. Simek zyskał popularność swoim wystąpieniem na konferencji Ted Talk, podczas którego pokazał przedsiębiorcom, jak istotne jest prawidłowe rozpoznanie swoich potrzeb do rozwoju produktu i marki. Z kolei Knapp pracował przez lata jako projektant Google i opracował metodę szybkiego i efektownego generowania i testowania nowych pomysłów. Google Sprint, dokładnie opisana w książce Pięciodniowy sprint. Rozwiązywanie trudnych problemów i testowanie pomysłów, to metodyka zyskująca coraz więcej rozgłosu. Co może być w niej zaskakujące to nacisk kładziony na odpowiednie postawienie problemu. Należy odpowiednio opisać wyzwanie, aby mogło być rozwiązane. Kluczem do tego jest zadawanie dobrych pytań (takich jak Jak moglibyśmy…). Jak moglibyśmy to potężne narzędzie, które umożliwia uczestnikom procesu skierowanie uwagi w stronę możliwych do zrealizowania rozwiązań. Wyzwaniem tu jest wystrzeganie się pytań za szerokich (Jak moglibyśmy rozwiązać problemy globalne?) bądź zbyt szczegółowych (takie mogą być zwodnicze i nakierowywać zbyt szybko na określone rozwiązania). Już na tym etapie ważne jest także poznanie sytuacji grupy docelowej, dla której dane rozwiązanie ma być użyteczne. 

Dobrze postawiony problem to połowa sukcesu 

Odpowiednie rozpracowanie problemu klienta nie tylko sprawia, że wspólnie zaprojektowany produkt czy usługa faktycznie będą użyteczne, ale także umożliwia odpowiednie zaplanowanie pracy i dokładniejszą wycenę. Koszt zmiany projektu rośnie wraz z jego zaawansowaniem, czemu zapobiega analiza przedwdrożeniowa. To proces prowadzony warsztatowo, który dąży do określenia celów projektu. Ostatecznie, przeprowadzenie analizy pomaga w zwiększeniu świadomości klienta, prowadzi do wspólnego ustalenia wymagań oraz stworzenia specyfikacji, a także obniża całkowity koszt projektu. 

"Diagram bólu" - przykładowy koszt zmian w kolejnych etapach projektu
Opracowanie Patrycji Matuszak na podstawie: 
M. Żmigrodzki, Zarządzanie projektami dla początkujących: jak zmienić wyzwanie w proste zadanie

Pracuj mądrze

Odpowiednie przygotowanie do projektu jest kluczem do jego odpowiedniej realizacji. To dlatego dużo uwagi poświęcamy pierwszym spotkaniom z klientem i warsztatom, które umożliwiają głębokie zrozumienie jego sytuacji i potrzeb. Dzięki temu tworzymy rozwiązania IT prawdziwie szyte na miarę.

Czytaj więcej:
Agnieszka Kaim - Design thinking w kulturze

Rikke Friis Dam, Yu Siang Teo, Interaction Design Foundation, Stage 2 in the Design Thinking Process: Define the Problem and Interpret the Results

What is the framework for innovation? Design Council's evolved Double Diamond

Sztuka zadawania pytań i budowania zespołu projektowego, czyli tajemnica współpracy na linii Software House - Twoja firma

Lub sięgnij po książki:
Simon Simek, Zaczynaj od dlaczego. Jak wielcy liderzy inspirują innych do działania

Tim Brown, Zmiana przez design: jak design thinking zmienia organizacje i pobudza innowacyjność

Jake Knapp, Pięciodniowy sprint. Rozwiązywanie trudnych problemów i testowanie pomysłów